فیکا؛ شاهکلید سوئدیها برای افزایش بهرهوری، انگیزه و آرامش در محل کار
در این مقاله تصمیم داریم با فیکای سوئدی آشنا شویم و در مورد شیوه اجرای فیکا و تأثیر آن روی بازدهی و تمرکز کارکنان کسب و کارها صحبت کنیم.
مردم کشورهای سوئد، دانمارک و نروژ (کشورهای اسکاندیناوی) ثابت کردهاند که شاد بودن، نیازمند خلاقیت و کارهای عجیب و غریب و گرانقیمت نیست.
اگر واقعاً آدم در پی شادی باشد، میتواند با سادهترین کارها و چیزها به آن برسد.
فیکا، یکی از راهکارهای جذاب و ساده
برای استراحت، افزایش بهرهوری، انگیزه و آرامش در محل کار است.
شاید فیکا مجموعاً 15 تا 20 دقیقه زمان ببرد؛ ولی تأثیرش معجزهآساست.
در این مقاله تصمیم داریم در مورد فیکای سوئدی و شیوه انجام آن در محیطهای کاری صحبت کنیم. در صورتی که شما هم به افزایش بازدهی، انگیزه و شادی خود اهمیت میدهید و دوست دارید جلوی فرسودگی شغلی خودتان و کسب و کارتان را بگیرید، این مقاله شاهکلیدی ارزنده و کارآمدی را در اختیارتان قرار خواهد داد.
برای دریافت این شاهکلید راهگشا کافی است تا انتهای این مقاله با ما همراه شوید.
داستان آشنایی من (نویسنده مقاله) با فیکای سوئدی و تأثیرگذاری حیرتانگیز آن
یکی از تجربیات ارزنده زندگیام زمانی رقم خورد که با یکی از کسب و کارهای نوپا در اصفهان همکاری میکردم. سُکاندار شرکت در آن دوران، جوانی بسیار خوشفکر و خوشآتیه بود و هماکنون کسب و کار شخصیاش را در کانادا رهبری میکند.
مسئله بهرهوری برای این مدیر، بسیار مهم و بنیادین بود. امروز که به آن دوره فکر میکنم ، میبینیم هفتهای دو روز کامل تعطیل بودیم، زمانی که دو روز تعطیلی کامل، مُد نبود.
مدیر روزآمد و اروپاییمسلک شرکت، همواره میکوشید بهرهوری افراد را به شکلی خلاقانه و مسالمتآمیز افزایش دهد. روزی مرا به اتاقش فراخواند و مسئولیتی را به من محول کرد.
او از من خواست که در کنار کارهای روزانهام، پس از رفتن به منزل، وقتی را صرف پژوهش و یافتن راهی برای افزایش بهرهوری شرکت کنم.
او متعهد شد که در صورت یافتن یک راه حل کارآمد و کارساز، مبلغ 50 میلیون تومان (سال 1399) برای من واریز کند.
سال 99، 50 میلیون تومان بیش از 7 برابر حقوق ماهانهام در آن شرکت بود و ارزش پژوهش و کوشش را داشت. در نتیجه با جان و دل پذیرفتم و از همان شب شروع به مطالعه و پژوهش کردم.
پنج راه حل به مدیر مجموعه پیشنهاد دادم و با هماهنگی مدیر در شرکت اجرا کردیم؛ ولی کارایی چندانی نداشتند و من هر بار، بیشتر سرخورده میشدم. قضیه برایم ناموسی و حیثیتی شده بود. با خودم عهد بسته بودم که نتیجهای دلخواه و نیکو رقم بزنم. میخواستم به خودم ثابت کنم که «میتوانم.»
پس از پنج ماه پژوهش و مطالعه، با فیکای سوئدی آشنا شدم. چند مقاله خوب و اساسی در مورد این هنر خواندم و در نهایت به مدیر پیشنهادش دادم.
آن زمان، کارمان ساعت 8 شروع میشد. ساعت 10:30 تا 10:50 و ساعت 14:45 تا 15:05 دقیقه را به فیکای سوئدی اختصاص دادیم.
نمیگویم بیچالش بودیم؛ ولی پس از یک هفته، همه چیز نظم یافت و ما پس از 40 روز اجرای برنامه، با افزایش 15 درصدی بازدهی کارکنان مجموعه روبرو شدیم که موجب حیرت مدیر شد.
او پس از اطمینان از بازدهی فیکا، به تعهدش عمل کرد و مبلغ 50 میلیون تومان را در قالب چکی به همراه هدایایی دیگر در جلسه عمومی شرکت، به من اهدا کرد.
فیکا چیست؟
تعریفی هوشمندانه و واضح از فیکای سوئدی
تعاریف مختلفی میتوان برای فیکای سوئدی ارائه داد که همگی ارزشمند، درست و جذاب هستند. در ادامه چند مورد از این تعریفها را ارائه خواهیم داد:
- فیکا، حاصل جمع «شرکت خوب» با «قهوه سیاه رستشده» با «سینابون رول یا نوع شیرینی دارچینی» است.
- فیکا به بیان ساده، وقفهای 15 تا 20 دقیقهای است که حین کار صورت میگیرد تا افراد بتوانند فنجانی قهوه به همراه شیرینی خوشمزهای میل کنند و از گپ زدن با هم لذت ببرند.
در گذشته، تأکید میشد که شیرینی فیکا، «سینابون رول» باشد که نوعی شیرینی دارچینی است؛ ولی امروزه این سنت برداشته شده است و هر نوع خوراکی خوشمزهای از شکلات، شیرینی یا میوه را میتوان در کنار قهوه نوش جان کرد. - یکی از مهمترین آموزههای فیکای سوئدی، «آهستگی» است. فیکا از ما میخواهد که در اوج کار و تلاش، لحظهای کار را متوقف کنیم، افسار زمان را به دست بگیریم و در اوج آرامش به نوشیدن قهوه و ارتباط با دوستان و همکاران بپردازیم.
در واقع فیکا، فقط وقفهای برای استراحت کردن حین کار نیست؛ وقفهای است که میخواهد ارزش لذت بردن از زندگی را به ما یادآوری کند. - فیکا یک آیین، سنت، نگرش و حالت ذهنی است که افراد را حین کار وادار به وقفه، استراحت و ارتباط با دیگران میکند. توجه داشته باشید که نمیتوان فیکا را به همراه یک قهوه و شیرینی، پشت میز کار و بهتنهایی سپری کرد.
کسی که میخواهد فیکا را به معنای واقعی کلمه تجربه کند، باید از پشت میز کار خود برخیزد، در کنار دوستان قرار بگیرد و نوشیدنی و خوراکی خود را کنار آنها میل کند و از این لحظات لذت ببرد. فیکا، یک وقفه واقعی و کوتاه از کار است.
فیکا کردن، خودش یک فعل است که میتوان آن را بین فارسیزبانان هم باب کرد
فیکا کردن به قدری ارزش و کارایی دارد که در سوئد و برخی کشورهای اروپایی به یک «فعل» تبدیل شده است. به عنوان مثال وقتی در سوئد، زمان فیکا فرا میرسد، افراد به همکاران خود میگوید: «میآیی فیکا کنیم؟» یا «بیا فیکا کنیم.» همچنین ممکن است یکی پس از اتمام فیکا به دیگری بگوید: «فیکا کردن با شما حقیقتاً جذاب و سرگرمکننده است.»
ریشه واژه «فیکا» چیست؟ این واژه چگونه در زبان سوئدی ساخته شده است؟
وقتی سرنخ واژه فیکا را میگیریم، به قرن نوزدهم میلادی میرسیم. در آن زمان، واژه «kaffi» (به معنای قهوه) در سوئد به فیکا (fika) تبدیل شده است. توجه داشته باشید که اگر «kaffi» را معکوس کنیم به «fika» تبدیل میشود.
این موضوع بهخوبی نشان میدهد که نوشیدن قهوه، اصل اساسی و انکارناپذیر آیین فیکاست. به همین دلیل است که تغییر دادن خوراکی آیین فیکا (شیرینی دارچینی، شکلات یا هر چیز دیگر) اشکالی ندارد؛ ولی قهوه باید سر جای خودش باشد.
آیین فیکا باعث شده است که مردم سوئد به یکی از قهوهدوستترین و قهوهنوشترین مردم جهان تبدیل شوند.
در حال حاضر مردم سوئد پس از لوکزامبورگ و فنلاند، بالاترین سرانه مصرف روزانه قهوه را دارند. یک سوئدی به طور میانگین روزانه 2.59 فنجان قهوه مصرف میکند. سرانه مصرف روزانه قهوه در لوکزامبورگ، 5.31 فنجان و در فنلاند، 3.77 فنجان است.
جالب است بدانید کشورهای ایتالیا، فرانسه و لبنان که در سطح جهان، قهوهنوشترین افراد شناخته میشوند، در لیست سرانه مصرف روزانه قهوه، به ترتیب رتبههای پانزده، سیزده و شانزده را به خودشان اختصاص دادند.
مهمترین عناصر و مؤلفههایی که باید در آیین فیکای سوئدی دیده شوند
در صورتی که میخواهید فیکا را به صورت درست و حرفهای در محل کار خود اجرا کنید، لازم است چند عنصر و مؤلفه را در اجرای فیکای سوئدی رعایت کنید.
این عناصر و مؤلفهها باعث میشود که فیکای سوئدی، تأثیر شگفتانگیز خودش را بر بهرهوری و بازدهی سازمان شما بگذارد:
🍃☕️اولین عنصر و مولفه فیکا
زمان مشخص و تعداد دفعات کاملاً معین و دقیق
یکی از عناصر و مؤلفههای اساسی فیکای سوئدی، برگزار شدن آن در زمان مشخص باعث میشود که بهمرور زمان، ذهن شرکتکنندگان در آیین فیکای سوئدی، آماده تفریح، شادابی و جدا شدن از اضطراب و رنج حاصل از کار شود.
به علاوه بهتر است تعداد دفعات برگزاری فیکا در طول یک روز کاری را برای کارمندان خود مشخص کنید. به عنوان مثال میتوانید فیکا را یکبار قبل از ظهر و یکبار بعد از ظهر برگزار کنید. اجرای دو بار فیکا در روز میتواند اثربخشی بسیار خوبی در سازمان داشته باشد. توجه داشته باشید که مدت زمان اجرای فیکا را هم با کارمندان مجموعه، هماهنگ کنید؛ مثلاً میتوانید اعلام کنید که مدت زمان اجرای فیکا صرفاً 15 تا 20 دقیقه است.
🍃☕️دومین عنصر و مولفه فیکا
اختصاص مکانی مشخص برای اجرای فیکا
وقتی فیکا برگزار میشود، به هیچ عنوان نباید کارمندان پشت میز کار خود بمانند.
آنها باید کاملاً از فضای کاری بیرون بیایند تا ذهنشان چند دقیقهیی از حالت کار خارج شود و انرژی لازم را برای ادامه کار فراهم کند. اگر بتوانید در محیط کاری خود، فضای دنج و دلنشینی برای اجرای فیکا فراهم کنید، عالی است.
به عنوان مثال در شرکتی که من ایده فیکا را اجرا کردم، در جلسه با مدیر مجموعه مقرر شد که آیین فیکا در حیاط ساختمان شرکت برگزار شود که نیمکت و باغچه و گل و گیاه، فضای بسیار زیبایی به آن بخشیده بودند.
🍃☕️سومین عنصر و مولفه فیکا
قهوه و خوراکی (گاهی میتوان سایر نوشیدنیها را هم امتحان کرد)
قهوه و خوراکی، اجزای جداییناپذیر سنت فیکا هستند.
همانطور که پیش از این بیان کردیم، فیکا اساساً وارونهی واژه «کافی» در زبان سوئدی است و همین بر وجود قهوه در این مراسم تأکید میکند. در کنار قهوه، میتوانید شیرینی، کیک، بیسکویت، آجیل، شکلات و سایر تنقلات را مصرف کنید. حتا اگر دوست دارید میتوانید به جای قهوه، گاهی چای، هات چاکلت یا سایر نوشیدنیهای مورد علاقهتان را نوش جان کنید.
در صورتی که شرکت بتواند کافهیی راهاندازی کند، کارکنان میتوانند قهوه یا نوشیدنی دلخواه خود را با تخفیف مناسب از کافه بخرند و در زمان فیکا، نوش جان کنند. در بعضی از شرکتها، نیروی خدمات مسئول آمادهسازی قهوه برای افراد است. قهوه در هنگام اجرای فیکا برای کارکنان آماده میشود تا بدون معطلی بتوانند از فیکای سوئدی خود لذت ببرند.
🍃☕️چهارمین عنصر و مولفه فیکا
گپ و گفت با سایر کارمندان و لذت بردن از این زمان کوتاه برای افزایش انرژی
یکی دیگر از عناصر بنیادین که باید در فیکای سوئدی دیده شود، گفتوگو و معاشرت با سایر همکاران است. اگر در منزل کار میکنید، میتوانید با اعضای خانواده خود ارتباط برقرار کنید و به گفتوگو بنشینید.
در صورتی که کسی در کنارتان نیست، هیچ اشکالی ندارد. امکان برگزاری فیکای سوئدی بهتنهایی هم وجود دارد.
میتوانید در لحظات فیکا، گوشهای لم بدهید و نوشیدنی و خوراکی خوشمزه خود را میل کنید. مدیتیشن یا مراقبه هم برای فیکای سوئدی مناسب است.
در صورتی که به مطالعه علاقه دارید، میتوانید کتابی بردارید و مطالعه کنید. یکی از دوستان من در لحظات فیکای سوئدی، پادکستهای روانشناسی مورد پسندش (دکتر علی میرصادقی یا دکتر آذرخش مکری) را میشنود و نوشیدنی و خوراکی نوش جان میکند.
مزایای فیکا برای افراد و سازمانهای مختلف
اجرای فیکای سوئدی یا تکنیک وقفه برای استراحت حین کار، مزایا و فواید مختلفی برای کارکنان و سازمانها به همراه دارد. در ادامه این بخش از مقاله تصمیم داریم چند مورد از مهمترین مزایای اجرای فیکا را بیان کنیم:
🌀اولین مزیت فیکا برای سازمانها
پیشگیری از فرسودگی شغلی؛ یکی از مزایای اصلی فیکای سوئدی
یکی از مهمترین مزایای اجرای فیکای سوئدی، پیشگیری از فرسودگی شغلی افراد است. انسانها در محیطهای کاری خشک، رسمی و بدون انعطاف، خسته میشوند و میپژمرند.
شاید در چنین محیطهایی بتوان افراد را به زور به کار واداشت؛ ولی نمیتوان از آنها انتظار داشت که بهترین نسخه خودشان را به نمایش بگذارند.
انسانها معمولاً زیاد در محیطهای خشک دوام نمیآورند و پس از مدتی، اگر موقعیت شغلی بهتری پیدا کنند، شک نکنید که شرکت خود را ترک خواهند کرد؛ با این تفاصیل، لازم است شرکتها برای جلوگیری از فرسودگی شغلی آدمها، چارهاندیشی کنند.
یکی از بهترین روشها برای پیشگیری از فرسودگی شغلی افراد، اجرای فیکای سوئدی است. روش دیگری که میتواند جلوی فرسودگی شغلی را در سازمان شما بگیرد، «هنر هوگه یا هوگا» است. هنر هوگه، راهکاری است که دانمارکیها برای رسیدن به آرامش، خلق گرما، لذت و همراهی یافتهاند و روی ایرانیان هم بهخوبی جواب داده است.
🌀دومین مزیت فیکا برای سازمانها
افزایش صمیمیت، انرژی مثبت و حس و حال خوب در سازمان
یکی دیگر از مهمترین مزایای اجرای فیکای سوئدی در سازمان، ارتباط افراد با یکدیگر و صمیمی شدن آنها با هم است. گاهی مواقع بد نیست که مدیران ارشد مجموعه هم در این جلسات فیکا شرکت کنند و با کارکنان مجموعه به گفتگو بنشینند.
این تعامل و ارتباط مداوم باعث میشود که فاصله بین افراد مختلف سازمان کاهش یابد و نوعی یکپارچگی، دوستی و یکرنگی بین افراد مختلف به چشم بخورد.
افراد سازمان با هر بار فیکای سوئدی، به حس و حال خوب و انرژی مثبت دست پیدا میکنند و این انرژی مثبت روی زندگی شخصی و کاریشان، تأثیر شگفتانگیزی به جا میگذارد.
سالهای سال است که سازمانها و کسب و کارها در شکست عاطفی و شغلی کارمندان، نقش جدی دارند. در صورتی که شما فیکای سوئدی را بهدرستی اجرا کنید، میتوانید جزو کسب و کارهای خدمتگزاری باشید که در خوب شدن حال آدمها و پراکنده شدن انرژی مثبت در سراسر وجودشان نقش دارید.
در حال حاضر برخی آدمها شرایط نامساعدی را تجربه میکنند و ممکن است چنانکه باید و شاید حالشان خوب و خوش نباشد. در چنین وضعیتی، شرکتها و کسب و کارها میتوانند مسئولیت اجتماعی خود را با اجرای کارهایی مثل فیکا یا تعیین زمان برای بازی یا ارائه بلیط شهربازی و استخر، انجام دهند.
🌀سومین مزیت فیکا برای سازمانها
افزایش تمرکز افراد پس از اجرای فیکا و بازگشت به کار
مطالعات مختلفی در شرکتهای آمریکایی انجام شده است تا میزان تأثیرگذاری فیکا روی تمرکز افراد بررسی شود.
اکثر این پژوهشها نشان میدهد که اجرای فیکای سوئدی به صورت اصولی و درست، تأثیر عمیقی بر تمرکز افراد دارد و باعث میشود که افراد پس از تمام کردن فیکا، با آرامش و تمرکز بیشتری کار کنند.
از طرفی حوصله و ظرفیت افراد برای تعامل با همکاران و همتیمیهای خود افزایش مییابد و میتوانند پس از فیکا با انعطافپذیری بیشتری به کار و فعالیت خود ادامه دهند.
بسیاری از کارکنان پس از سه ساعت کار مداوم، خسته میشوند و ظرفیتشان برای تمرکز و خلاقیت به میزان قابل توجهی کاهش مییابد.
یکی از بهترین روشها برای افزایش تمرکز افراد و بهبود بهرهوریشان، اجرای درست و اصولی فیکای سوئدی است.
اجرای فیکا باعث میشود که بار روانی، جسمانی و عصبی افراد تخلیه شود و پس از 20 دقیقه استراحت و وقفه در کار بتوانند دوباره به ادامه کار خود بپردازند و کارایی بهینه و رضایتبخشی از خودشان به نمایش بگذارند.
🌀چهارمین مزیت فیکا برای سازمانها
افزایش بهرهوری کسب و کار و رشد سودآوری آن در میانمدت و بلندمدت
یکی از ارزندهترین دستآوردهای فیکای سوئدی، افزایش بهرهوری و سودآوری کسب و کارهاست.
تجربه اجرای فیکای سوئدی در بسیاری از کسب و کارهای داخل و خارج از کشور نشان میدهد که این تکنیک، تأثیر مستقیمی روی افزایش بهرهوری کسب و کارها دارد و باعث میشود که بازدهی بسیاری از کارکنان سازمان به میزان قابل قبولی افزایش یابد.
تردیدی نیست که این تکنیک روی همه افراد، به میزان یکسانی تأثیر ندارد؛ ولی بازدهی اکثر افراد را بیش و کم، بالا میبرد.
وقتی بهرهوری کارکنان افزایش یابد، میتوانند کارهای خود را بیشتر و باکیفیتتر کنند و نتیجه این اتفاق، رشد سودآوری و درآمدزایی کسب و کارها خواهد بود. رشد بازدهی و سودآوری کسب و کار ممکن است در کوتاهمدت، خیلی بالا نباشد؛ ولی در میانمدت و بلندمدت، تأثیر خودش را بهخوبی نشان میدهد.
🌀پنجمین مزیت فیکا برای سازمانها
تقویت روابط اجتماعی، اعتماد و خلاقیت افراد
تقویت روابط اجتماعی افراد، یکی دیگر از پیامدهای اجرای فیکای سوئدی است. برخی از افراد دیرآشنا هستند و به همین دلیل، در اولین روزهای ورود به سازمان، احساس غریبگی میکنند.
یکی از تکنیکها برای شکستن یخ روابط و آشنا کردن افراد تازهوارد سازمان با سایر کارکنان، اجرای درست و اصولی فیکای سوئدی است. فیکای سوئدی، صمیمیت سازمان را بالا میبرد و باعث میشود که روابط اجتماعی کارکنان تقویت شود.
افزایش عنصر اعتماد بین کارکنان سازمان باعث میشود که احساس آرامش و راحتی در سازمان افزایش یابد و همکاران با یکدیگر، روابط نیک و همدلانهای برقرار کنند.
از طرفی وقتی اعتماد وجود داشته باشد، افراد میتوانند برای رفع مشکلات کاری خود از همکاران کمک بگیرند و عملکرد بهتری از خودشان به نمایش بگذارند.
نتیجه افزایش همدلی و اعتماد، افزایش خلاقیت کارکنان است. با افزایش خلاقیت افراد، کارها خیلی بهتر، پرنشاطتر و باکیفیتتر از گذشته پیش میروند.
🌀ششمین مزیت فیکا برای سازمانها
ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت و خلق حس تعلق در دل کارمندان نسبت به سازمان
آیین فیکای سوئدی، باعث میشود که فرهنگ سازمانی مثبت، دوستانه و جذابی در مجموعه شما شکل بگیرد، افراد به حس دوستی برسند و بهمرور، محل کارشان را خانه دوم خود قلمداد کنند.
خلق شدن حس تعلق در دل کارکنان نسبت به کسب و کار باعث میشود که روی کاری که انجام میدهند، توجه و انرژی بیشتری بگذارند و به نتیجه کارشان اهمیت بیشتری بدهند.
در صورتی که شما هم تمایل دارید کسب و کارتان را به بیزینسی اخلاقی، انسانی و صمیمانه تبدیل کنید، پیشنهاد میشود که به اجرای آیین فیکای سوئدی بیندیشید و برای آن زمان و هزینه صرف کنید.
شک نکنید که این انرژی مثبت در قالب سودآوری، بهرهوری و حال خوب به شما و کسب و کارتان برخواهد گشت.
ترکیب هنر هلندی نیکسن با فیکای سوئدی؛ آمیزهای تحولبرانگیز در عرصه بهرهوری
در این مقاله با فیکای سوئدی آشنا شدیم و به بررسی شیوه اجرا، مزایا و اثربخشی آن روی بهرهوری کسب و کارها و افراد پرداختیم. امیدواریم با اجرایی کردن نکات و آموزههایی که در این مقاله در مورد فیکای سوئدی بیان کردیم، توانمندی، انگیزه و نشاط خود را در زندگی بهبود ببخشید.
یکی از مهمترین مزایا و فواید اجرای فیکای سوئدی در محیطهای کاری، جلوگیری از فرسودگی شغلی است. این ترفند خلاقانه و ساده باعث میشود که افراد در اوج درگیریهای شغلی، دور هم قهوهای همراه با شیرینی نوش جان کنند و با یکدیگر به ارتباط بنشینند. فیکای سوئدی 15 تا 20 دقیقه زمان نیاز دارد؛ ولی تأثیرش شگفت و ژرف است.
یکی دیگر از ترفندهایی که به افزایش بهرهوری افراد کمک میکند و جلوی فرسودگی شغلی آنها را میگیرد، هنر نیکسن هلندی است. این هنر به افراد یادآوری میکند که لحظاتی از روز با خود خلوت کنند و به آرامش روح و جسم خود اهمیت دهند.
ترکیب فیکای سوئدی با هنر نیکسن میتواند بهرهوری، خلاقیت و نشاط افراد را به میزان چشمگیری بهبود ببخشد. در صورت تمایل به آشنایی با این هنر هلندی، کافی است مقاله هنر نیکسن؛ هنری که هلندیها را از فرسودگی شغلی نجات میدهد مطالعه کنید.
آیا تجربه اجرای فیکای سوئدی در محل کار خود را دارید؟ علاوه بر مزایا و محاسنی که در این مقاله برای فیکا بیان کردیم، شما چه مزایا و محاسن دیگری برای این ترفند هنرمندانه و ظریف سراغ دارید؟ لطفاً نظرهای خود در بخش دیدگاهها (زیر همین مقاله) با ما به اشتراک بگذارید و همراهان سوخت جت را در تجربیات خود سهیم کنید.