بهترین روش‌های مطالعه و کتابخوانی که سرعت یادگیری‌تان را ده برابر میکند – قسمت اول
وقتی حرف از مطالعه کردن می‌شود آدم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. عده‌ای به دنبال مطالعه کردن با هدف یادگیری هستند و می‌خواهند به کمک خواندن، دستی بر سر و گوش دانسته‌هایشان بکشند. مطالعه برای عده دیگری حکم بازی سرنوشت را دارد.
مثلا کنکور‌ی‌ها در هر سطحی که باشند مجبورند کتاب‌ها را بجوند تا بلکن از لابه‌‌لای چیزهایی که به زور وارد مغزشان کرده‌اند بتوانند پاسخی به سوال‌های پیچ در پیچ طراحان محترم بدهند. در هر کدام از این دو دسته که قرار دارید، به شما پیشنهاد می‌کنم که تا آخر این سری از مقاله‌ها با من همراه باشید. چون می‌خواهیم در کنار هم چند مورد از تکنیک‌های برتر مطالعه کردن و کتابخوانی را موشکافی کنیم.
مولانا؛ دیوان شمس
گر یک ورق از کتاب ما برخوانی / حیران ابد شوی زهی حیرانی
گر یک نفسی به درس دل بنشینی / استادان را به درس خود بنشانی
همراه با قلم و کاغذ به استقبال مطالعه کردن بروید
یکی از روش‌های مطالعه و کتابخوانی که از قضا بسیار ساده، کاربردی و قدیمی هم هست، مطالعه کردن همراه با یادداشت برداری است. این روشی است که از وقتی خودم را شناختم برای مطالعه هر نوع کتابی از آن استفاده کردم. مطالعه کردن با یادداشت برداری به این ترتیب است که یک دفتر دم دستمان می‌گذاریم و نکته‌های مهم در کتابی که می‌خوانیم را در آن یادداشت می‌کنیم. این کار چند فایده دارد:
- اگر زمانی وقت نکردیم دوباره کتاب را از اول بخوانیم، می‌توانیم با سر زدن به این یادداشت‌ها، مطالب گفته شده در کتاب را مرور کنیم
- تمرکز ما را به هنگام مطالعه کردن بسیار بالا می‌برد. در واقع، وقتی مشغول یافتن نکته‌های کتاب هستیم، به شکلی بسیار عمیق‌تر از حد معمول، مشغول مطالعه و درک مفهوم‌های کتاب می‌شویم.
روش PQRST؛ پنج گام تا مطالعه عمیق
- پیش‌خوانی؛ کشف حرف حساب کتاب‌ها در یک نظر
کاری که باید در این مرحله انجام دهید خیلی ساده است. تنها باید نگاهی خریدارانه به موضوع‌ها و سرفصل‌ها بیندازید. حتی گاهی در یکی از صفحه‌های کتاب توقف کرده و خیلی سریع آن را برانداز کنید. چیزی شبیه به کاری که در کتاب فروشی‌ها انجام می‌دهیم تا ببینیم اصلا این کتاب با جلد عجیب و نام عجیب‌تر از خودش به گروه خون ما می‌خورد یا نه؟!
- پرسش؛ ایجاد علامت‌های سوال در ذهن کنجکاو ما
در طول همان نگاه هول‌هولکی، باید چند پرسش را در مورد کتاب مطرح کرده و آنها را یادداشت کنید. این پرسش‌ها باید به گونه‌ای کنجکاوانه طراحی شوند تا ذهن شما را به خواندن کتاب و یافتن پاسخ آن سوال‌ها تشویق کنند.
- خواندن؛ غرق شدن در مفهوم کتاب
حالا باید آستین‌هایتان را بالا بزنید و خواندن کتاب را آغاز کنید؛ درست مثل همیشه و سبک خودتان. البته بسیار عمیق‌تر از پیش‌خوانی.
- خلاصه‌نویسی؛ استخراج گنج‌ها از میان سنگ‌ها
هنگامی که سرتان گرم مطالعه است، به بخش‌هایی بر می‌خورید که انگار از متن جدا می‌شوند و در پرده ذهنتان نقش می‌بندند. در این هنگام، چنین نکته‌های طلایی را در یک دفتر یا سند آنلاین یا آفلاین – مثلا وُرد یا گوگل شیت – یادداشت کنید. این ماجرا نه تنها باعث می‌شود که از فراموش کردن آن مطلب جلوگیری کنید بلکه وقتی در حال نوشتن آن موضوع هستید، درک شما از آن عمیق‌تر و موشکافانه‌تر می‌شود.
- آزمایش، ورودی موفقیت‌آمیز به بوته کنجکاوی
در این گام باید به پرسش‌هایی که اول کار – یعنی همان گام دوم – از خودتان پرسیده بودید پاسخ دهید. یادتان باشد، که اول به پرسش‌هایی که نوشتید جواب بدهید و بعد اگر پرسش دیگری به ذهنتان رسید آن را بنویسید. چون شاید پاسخ پرسش جدید را ندانید و برای یافتن آن به سراغ کتاب بروید. این کار باعث می‌شود که رشته ماجرا از دستان دَر برود و سوال‌ها بی‌پاسخ باقی بمانند.
از تکنیک پیچاندن منحنی فراموشی استفاده کنید
«منحنی فراموشی» خطی روی نمودار است. تا اینجای کار اصلا چیز عجیب و غریبی نیست؛ اما این منحنی، نماد یکی از دردسرسازترین چیزهایی که در طول دوران تحصیلمان با آن دست و پنجه نرم می‌کردیم؛ یعنی فراموش کردن مطالب خوانده شده. چیزی که باعث می‌شد تا ما مطالب خوانده شده را به راحتی آب خوردن فراموش کنیم، جا انداختن یک کار کوچک پس از انجام اولین مطالعه بود.
روش‌های پیچاندن منحنی فراموشی در 3 گام
- کتابتان را بردارید و مطالعه آن را شروع کنید.
- دقیقا یک روز بعد، به سراغ بخش‌هایی که خوانده بودید بروید و آنها را مرور کنید.
- کم‌کم فاصله مرور کردن خودتان را افزایش دهید؛ یعنی زمان بعدی برای مرور کردن سریع مطالب کتاب را به دو روز بعد، چهار روز بعد، یک هفته بعد و سپس دو هفته بعد برسانید.
حتما بخوانید: این اصول تقویت حافظه را یک بار یاد بگیرید و برای همیشه حافظه‌ای همه‌کاره داشته باشید
حافظ شیرازی
دو یار زیرک و از باده کهن دومنی / فراغتی و کتابی و گوشه چمنی
من این دو مقام به دنیا و آخرت ندهم / اگر چه در پِی‌ام افتند هر دَم انجمنی
موقع کتاب خواندن حواستان پرت می‌شود؟ از این روش‌ها استفاده کنید
تمام روش‌های مطالعه و کتابخوانی زمانی به دردمان می‌خورند که حواسمان جمع کتاب خواندن باشد. در واقع، چیزی که باعث می‌شود در عوض زمانی که برای مطالعه کردن گذاشتیم، نکته‌ای، ترفندی یا تفکری دستمان را بگیرد «تمرکز» است.
وقتی موقع مطالعه کردن تمرکز نداریم، به جمله‌ها نگاه می‌کنیم و حتی صفحه به صفحه آنها را می‌خوانیم اما وقتی کتاب را زمین می‌گذاریم، یادمان نمی‌آید که اصلا در مورد چه چیزی مطالعه می‌کردیم! چون فکرمان جای دیگری بود و مصداق کامل این بیت بودیم:
پیشنهادهای زیر به شما کمک می‌کنند تا با حواسی جمع، مطالعه کنید:
» از انگشتان مبارکتان کمک بگیرید
دنبال کردن خط‌ها با انگشت، گوشی را دست ذهنتان می‌دهد و او را از میان باغ و بوستانی که در آن سرگردان است به جایی در میان واژه‌ها برمی‌گرداند. البته اگر با لپ‌تاپ، تبلت یا گوشی مطالعه می‌کنید، شاید این روش چندان به کارتان نیاید.
» با صدای بلند کتاب بخوانید
منظورم از «صدای بلند» این نیست که نوای کتاب خواندتان گوش یک محله را پر کند. حتی اگر با خودتان زمزمه هم بکنید کافی است. این کار با درگیر کردن گوش‌ها و زبانتان، فصل جدیدی از تمرکز را برایتان به ارمغان می‌آورد.
» از کتاب‌های چاپی استفاده کنید
استفاده کردن از ابزارهای الکترونیک برای مطالعه کردن، خوبی‌ها و بدی‌های خودش را دارد. با این وجود بسیاری از محققان می‌گویند که اگر به دنبال یادگیری عمیق هستید بهتر است از کتاب‌های چاپی استفاده کنید. چون حتی اگر موضوع چک کردن نامحسوس اینستاگرام، تلگرام، واتساپ و … را زیر سبیلی رد کنیم، باز هم برای یاد گرفتن یک موضوع با کمک کتاب‌های الکترونیکی باید چند برابر بیشتر از کتاب‌های چاپی زمان بگذاریم.
اگر زیاد از شبکه‌های اجتماعی استفاده میکنیند خطر بزرگی در کمین شماست که شاید هنوز متوجه‌ش نشده باشید. اینجا بخوانید که چرا بیشتر مردم برده‌ی شبکه‌های اجتماعی شده‌اند.
» جای مطالعه خودتان را تغییر دهید
ذهن ما عاشق ساختن عادت‌های جور و واجور است. ما حتی بدون اینکه بدانیم به طرز نشستن به هنگام کتاب خواندن یا مکانی که در آن کتاب می‌خوانیم عادت می‌کنیم. به همین دلیل اگر می‌خواهید ذهنتان را به چالش بکشید و حواسش را جمع خواندن یک کتاب کنید می‌توانید جای مطالعه خودتان را تغییر دهید؛ مثلا از اتاق به بالکن یا حیاط بروید یا حتی در اتاقی که همیشه مطالعه می‌کنید جای دیگری را برای نشستن در نظر بگیرید. همین تغییر ساده به شما کمک میکند تا با تمرکز بیشتری کتاب بخوانید.
آخرین کتابی که خواندید چه بود؟
هنوز چند روش و نکته دیگر برای مطالعه کردن و کتابخوانی باقی مانده است که در قسمت آینده این مقاله، آنها را با هم موشکافی می‌کنیم. تا انتشار قسمت بعدی، شما را به انجام این تمرین دعوت می‌کنم:
- اسم آخرین کتابی که خواندید را بنویسید و 5 مورد از نکته‌هایی که از خواندن آن کتاب یاد گرفتید را برایمان تعریف کنید.
یادتان نرود که جواب تمرینتان را در بخش کامنت‌ها بنویسید تا با هم در مورد آن گپ بزنیم.
در ضمن می‌دانستید روش معمول کتابخوانی که در مدرسه به شما یاد داده بودند کاملا اشتباه است؟
این مقاله را بخوانید: درست‌ترین و جدیدترین روش کتابخوانی که تا به حال کسی به شما یاد نداده است
موضوعات
دستهبندی
محتوای رایگان
اشتراک توربو
فروشگاه
حساب کاربری