حقایقی از سیستم آموزشی ژاپن که مغزتان سوت خواهد کشید

همیشه برای ما ایرانی ها جالب بود بدانیم سیستم آموزشی ژاپن چطور کار میکند؛
از آنجایی که منبع موثقی برای اطلاع نبود، دست به دامانِ مجلات زرد و یک کلاغ چهل کلاغ آنهایی که رفتند و دیده اند می شدیم تا تصویری از سیستم آموزشی چشم بادومی هایی که فیلم هایشان پر از مبارزه بر هواست را در ذهن داشته باشیم…

اما فرهنگ ژاپنی، قدمتی چندین هزار ساله دارد؛
از نظر قدمت و تاریخچه جز معدود کشورهایی است که میتوان با تاریخ و قدمت کشورمان یعنی ایران مقایسه کرد.

بنابراین با توجه به جمعیت 127 میلیون نفری(!) حتما باید یک سیستم آموزشی قدرتمند برای اداره و پرورش نیروی کار خوب ترتیب داده باشند… و البته این کار را هم کرده اند.

اگر دوستدار فرهنگ ژاپنی‌ها هستید شاید اگر بدانید که دانش آموزان مدارس دولتی ژاپن نهار خود را در کلاس و با حضور معلمشان می‌خورند، شوکه خواهید شد ! چون تا زمانی که یادمان می آید در مدارس کشورمان زنگ تفریح معلم ها در یک اتاق مخصوص معلم ها و بچه ها در حیاط مشغول خورد و خوراک و بازی بودند…

سیستم آموزشی ژاپن بر اساس اصول یونسکو
سیستم آموزشی ژاپن بر اساس اصول یونسکو

جالب است بدانید، ژاپن نیز بر اساس اصول آموزشی سازمان یونسکو پیروی میکند. سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد که به اختصار UNESCO می نامند یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که درسال ۱۹۴۵ تشکیل شد.

هدف این سازمان کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی و تربیتی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.

البته ایران نیز عضو این سازمان است، اما اصول UNESCO در آموزش چیست؟

  1. یادگیری به منظور دانستن  – Learning to know
  2. یادگیری به منظور اقدام کردم – Learning to Do
  3. یادگیری به منظور بودن – Learning to Be
  4. یادگیری به منظور زندگی کردن در کنار هم – Learning to Live Together

در ادامه، از وقایعی درباره سیستم آموزشی ژاپن پرده بر خواهیم داشت که عموم مردم از آن بی‌خبرند:

 

1. سه سال اول تحصیل، بدون آزمون !
چرا دانش آموزان ژاپنی تا مقطع چهارم تحصیل شان نیازی با آزمون دادن ندارند؟ چرا که ژاپنی‌ها برای رفتار و ادب ارزش بسیاری قائل هستند.

فرهنگ ژاپنی‌ها حکم می‌کند که در سیستم آموزشی ژاپن آداب معاشرت مناسب به دانش آموزان جوان مهم‌تر از صرف انرژی کلاس برای این آزمون‌های استاندارد است. باور نهفته در نظام آموزشی ژاپنی‌ها این است که می‌بایست شخصیت دانش‌آموز پرورش یابد.

بنابراین، بهترین کار این است که پیشرفت علمی دانش‌آموز را فعلاً ملاک قضاوت وی قرار ندهند.
احترام گذاشتن به دیگران در کلاس‌ها درس داده می‌شود. دانش آموزان باید به یک دیگر و صد البته به معلم خود، احترام بگذارند.

رابطه بین دانش‌آموز و معلم در این کلاس‌های درس بسیار مهم است. دانش‌آموزانی که نمی‌خواهند معلم خود را ناامید کنند، رفتار بدی از خود نشان نمی‌دهند.

 

2. سرایدار مدرسه، مسئول نظافت نیست! دانش آموزان مدرسه را نظافت می‌کنند.

در سیستم آموزشی ژاپن دانش آموزان مسئول نظافت محیط تحصیل شان هستند
در سیستم آموزشی ژاپن دانش آموزان مسئول نظافت محیط تحصیل شان هستند

دانش آموزان ژاپنی باید هرکجایی که حضور و فعالیت دارند را خودشان تمیز کنند! آنها کلاس‌های درس و سرویس‌های بهداشتی را نظافت می‌کنند. نکته این کار اینجاست که آنها باید کار تیمی را یاد بگیرند، مسئولیت‌ها را بین خود تقسیم کنند و توجه بیشتری برای مراقبت از اشیاء (و نه فقط اشخاص) داشته باشند.

شاید درسی که از این کار می‌توان گرفت این باشد که اهمیتی که این دانش آموزان برای محل آموزش خود قائل می‌شوند، بازتابنده اهمیتی است که برای دیگران قائل هستند. فرصت‌های ساخت شخصیتی متعالی را نباید سرسری گرفت.

دانش آموزان برای انجام چنین وظایفی به چند گروه تقسیم می‌شوند. این گروه‌ها در طول سال به‌صورت چرخشی کار می‌کنند تا هر دانش‌آموز انجام هر یک از این وظایف را تجربه کند. در مواقع نظافت، دانش آموزان به گروه‌های کوچکی تقسیم می‌شوند و به هر یک از این گروه‌ها مسئولیتی محول می‌شود.

 

3. همه دانش آموزان ژاپنی غذایی یکسان می‌خورند؛ یک وعده غذایی متعادل
جدا از اینکه تعدادی از دانش آموزان ژاپنی نسبت به برخی از غذاها حساسیت دارند، همه این دانش آموزان غذایی از منویی استاندارد می‌خورند. نه نهارهایی با ارزش غذایی کم، قند افزوده و چربی ترانس که در مدارس دولتی آمریکا سرو می‌شود.

ژاپنی‌ها از همان ابتدا به فرزندان خود می‌آموزند که غذایی سالم بخورند و مواد اولیه غنی و سهم‌های غذایی را برایشان اولویت‌بندی می‌کنند. منوهایی که در این مدارس سرو می‌شود حاصل همکاری کارشناسان مراقبت بهداشتی و آشپزهای آموزش‌دیده است.

علاوه بر این، نهار این مدارس عمدتاً از مواد اولیه تازه و محلی تهیه می‌شود.
معلم‌ها نهار خود را در کنار دانش آموزان می‌خورند. امری که باعث تحکیم رابطه میان دانش آموزان و معلمشان می‌شود. در اکثر مواقع، دانش آموزان در هنگام نهار غذا را برای یکدیگر سرو می‌کنند تا مسئولیت نیکی کردن و نیک بودن را در تمام کلاس گسترش دهند.

 

4. در مدارس دولتی ژاپن هنرهای سنتی آموزش داده می‌شود.

در سیستم آموزشی ژاپن شودو تدریس میشود
در سیستم آموزشی ژاپن شودو تدریس میشود

دانشی بنیادی که در نظام آموزشی ژاپن در نظر گرفته‌شده است بسیار فراتر از اساس مدارس دولتی آمریکاست. دانش آموزان ژاپنی به یادگیری هنرهای سنتی فرهنگ خود مشغول می‌شوند؛ نظیر شودو (خطاطی ژاپنی) و هایکو (سبکی از اشعار ژاپنی) در هنر شودو، حروف کانجی و کانا با قلم‌مو درخت بامبو و جوهر بر روی کاغذ برنجی نوشته می‌شوند.

این هنرها نیازمند دانش زبانی هستند و آهسته‌آهسته احترامی بیشتر برای سنت‌های فرهنگی به ارمغان می‌آورند.

در واقع در سیستم آموزشی ژاپن، ابتدا به داشته های تاریخی می پردازند و بعد اولویت را به دانش عمومی در دنیا اختصاص میدهند.

 

 

5. دانش آموزان ژاپنی لباس فرم می‌پوشند.
از دوره اول متوسطه به بعد، تقریباً تمامی دانش آموزان ژاپنی می‌بایست با لباس فرم به مدرسه بروند. استانداردها متفاوت هستند، اما اغلب این لباس‌های فرم با این توصیفات ارائه می شوند : لباس‌ فرم مشکلی و به سبک نظامی برای دانش آموزان پسر، و بلوز و دامن به سبک ملوانی برای دانش آموزان دختر.

این لباس‌های فرم طرح و رنگی ساده و متعادل دارند.

همانند دیگر استانداردهایی که در مدارس رعایت می‌شوند، قانون پوشیدن لباس فرم نیز هدفمند بوده است. نکته این کار اینجاست که پوشیدن تن‌پوشی یکسان و یکدست، احساس اجتماعی قوی‌تری در میان آنها القا می‌کند.

و همچنین تمرکز دانش آموزان از برتری نسبت به همدیگر با اشیای مادی مثل لباس نیز زدوده میشود، ننگ اجتماعی ناشی از ظاهر نامناسب هم از میان برداشته می‌شود و به دانش آموزان این امکان را می‌دهد که فقط بر روی یادگیری تمرکز کنند.

برخی از مدارس ژاپنی قوانینی سفت‌وسخت برای لوازمی جانبی نظیر کوله‌پشتی و همچنین آرایش و مدل مو دارند.

در آخر، یک پرسش برای شما مطرح میشود که میخواهیم پاسخ دهید :

مهم ترین تغییری که باید در سیستم آموزشی ایران ایجاد شود چیست؟
نظرتان را زیر همین پست بنویسید

در همین زمینه، نوشته های زیر را حتما بخوانید :

57 نفر دیدگاه شان را با ما در میان گذاشتید، نفر بعدی شما هستید :
  1. کاربر سوخت جت را می‌گوید

    به عقیده ی من نظام آموزشی ایران به جای تاکید روی علم روی شخصیت کودکان از ابتدا باید کارکنند .اینقدر تخریب شخصیتی صورت نگیره.اعتماد به نفس اونهارو پرورش بدن.انسانیت یاد بچه ها بدن نه اینکه پنج صفحه مشق و املا و ریاضی بدن .بدنر اونهارو زده کردن از درس.احترام متقابل و سخت کوشی از همه مهمتر مسولیت پذیر بدن رو یاد بچه ها بدن

  2. 551366man می‌گوید

    خواهش میکنم از عزیزان بازدید کننده که دیدگاه بدید نه دردودل کنید ببخشید
    1) باید آموزش وپرورش ما از سیاسی بازی بیرون بیاد الان یک اورگان سیاسی شده دلیل دارم ولی مجال نیست
    2)علما را بیدار کنیم که کشور بلکه اسلام داره ضربه میخوره (مراجع ،مجتهدین ،علمای تربیتی ،دانشمندان ،وزیران وغیره)
    3)ما باید مطالبه گری کنیم و اطلاع رسانی کنیم در خانواده هر کسی به اندازه خودش
    4)مابرای اینکه کمی کشور از نظر اقتصادی ضعیف میشود به کف خیابان میایم ولی برای اینکه ما را جاهل بار میاورند هیچ کاری نمیکنیم من نمیگم شورش کنیم ولی اعتصاب کنیم ناراحت باشیم شلوغ کنیم از اینهمه جهالت ونسل سوزی البته بماند که جاهلیم خخخخ
    5)پولها رو خرج کنند که کسی نتونه اختلاس کنه ویا اینکه دزدی کنه هزیینه باید کرد

  3. کاربر سوخت جت سن می‌گوید

    پیشنهاد بنده این است که برای پیشرفت علمی وفرهنگی کشور در زمینه های مختلف آموزش وپرورش اش درانتخاب واستخدام معلمان از رتبه های برتر کنکور و با اخذمدرک کارشناسی ارشددر دانشگاه مخصوص تربیت معلم ضمن برگزاری دوره های تخصصی شغلی و یاددادن مهارت های کاربردی کتاب های مختلف درسی برای دوره های ابتدایی ومتوسطه اول ودوم به آنها می توان به آینده بسیار روشن دانش آموزان سراسر کشور امیدوار شد.

  4. کاربر سوخت جت Mhmd می‌گوید

    درست مثل نظر ها دیگه منم میگم که باید این نظام آموزشی رو خراب کنن و از اول بسازن توی دبستان انقدر دانش آموزو میترسونن از زدن و امتحان گرفتن که دانش آموز از همون اول از مدرسه بدش میاد الان دانش آموز دوره متوسطه هنوز احترام بلد نیست علاوه بر اینکه به همکلاسیش احترام نمیزاره با معلم هم بد صحبت میکنه نسل ما که خوب پیش نرفت امیدوارم واسه نسل های بعدی این نظام خرابو درستش کنن مرسی از سایت خوبتون

  5. کاربر سوخت جت تا می‌گوید

    نظام آموزشی ما باید مثل یه ساختمان کهنه و فرسوده و بدرد نخور از پایه خراب و از بیخ و پی دوباره ساخته بشه
    چیزی که ما الان داریم به عنوان به اصطلاح آموزش و پرورش هیچه هیچ…!

  6. کاربر سوخت جت - می‌گوید

    افرادی بی خانواده و عقده ای معلم و حتی دبیر های ما بودند که شخصیت دانش اموزا رو زیر سوال میبردند اونم چی ؟ حتی بابت طرح یه ایده. هیچی دیگه تا تونستن از ریضیات بخصوص یه دشمن گنگ برامون ساختند

  7. کاربر سوخت جت سر می‌گوید

    من خودم معلمم
    از زمان استخدام تا الان نه تنها چیزی به دانشم افزوده نشده بلکه خیلی چیزها هم از ذهنم رفته. البته بود و نبودشان هم زیاد فرقی نمیکنه.
    به نظر من هر معلمی باید حداقلهای روانشناسی رو بلد باشه و حتمآ خودش هم از روان سلام یاحداقل بر روانش جلوی دانش آموز مسلط باشه
    درسته وقت آزاد زیاد داریم ولی حقوق کم تاثیرات منفی زیادی روی زندگیمان داره به قدری که از وقت آزادمون که میتونه بهترین کارها وآموزشها در اون برامون ایجاد کنه که معلم خوبی از هر نظر برای دانش آموزمون باشیم میمونیم و هر روز به ناکارآمدی و تنبلی و افسردگی و روزمرگی بیشتری دچار میشیم
    و …

  8. کاربر سوخت جت حی می‌گوید

    یه استاد داشتیم ، هرجا هست خدا حفظش کنه . میگفت : باید از پایه شروع به آموزش بچه ها کرد مثلا مهد کودک و دبستان مهم ترین مقاطعی است که باید بهش توجه کرد و براش وقت گذاشت . شما وقتی از کودکی به بچه ها آموزش بدی کمربند ببندن موقع رانندگی ، وقتی بزرگ شدن نیازی نیست کلی وقت و نیرو صرف جریمه کردن اون شخص بشه .

    استادمون هر وقت میخواست دعا کنه برامون میگفت خدا قسمت کنه برین ژاپن و از نزدیک ببینین نظام آموزشیشو.

    کاش به جای الگو برداری از سبک لباس و مدل مو و … کشورای دیگه ، یه کمی هم از فرهنگای خوبشون تقلید کنیم .

    امیدوارم روزی برسه که هیچ دانش آموزی آرزوی آتیش گرفتن مدرسه یا تصادف کردن معلمشو نداشته باشه .

  9. کاربر سوخت جت چی می‌گوید

    من یک معلم هستم تمام تلاشم کردم که دانش آموزانم احساس خوبی داشته باشن و مدرسه بهترین جای دنیا باشه. ولی تربیت خانواده هم مهم هست. همه چیز دست ما نیست بخدا

    1. کاربر سوخت جت ین می‌گوید

      دقیقا

  10. کاربر سوخت جت ما می‌گوید

    گر چه توجهی به نظرات نمیشود اما باید همه چیز اموزش داده شود خانه داری اشبری کار افرینی کسب درامد ارزش کار کردن قداست کار احترام به دیگران در رانندگی در خانواده در اجتماع حفاظت از طبیعت و محیط زیست حفاظت از جنگل و یاد بگیریم هر ساله هر فرد چند درخت بکارد برای تولید اکسیزن و اینکه باید مستقل باشد و کار کند و برای فرار از کار منتظر مفت نباشد تنبل نباشد و یاد بگیرد همه ی مردم دنیا دکتر و مهندس نیستند یاد بگیرد ازاده باشد جوانمرد باشد یاد بگیرد موفقیت با استراحت طلبی بیگانه است یاد بگیرد برای ابادی کشورش کار جمعی کند نه سنگ اندازی یاد بگیرد طبیعت را باکیزه کند با همه ی توانش و در حد تواناییش یاد بگیرد ملتها محترمند با هر مرام و مسلک یاد بگیرد خوب بودن وخوب زیستن را

    1. کاربر سوخت جت ام می‌گوید

      مطلبتون فوق العاده بود معلومه خیلی انسان با کمالاتی هستید

  11. کاربر سوخت جت ان می‌گوید

    به نظر من مهمترین تغییر باید در ساختار و دیدگاههای نظام آموزش و پرورش که در راس هرم آموزش و پرورش قرار داد صورت گیرد.
    باید در راس مدیران ارشد آموزش و پرورش از افراد متخصص و با تجربه و آشنا به سیستم آموزشی کل دنیا استفاده گردد تا قادر باشند آموزشی مناسب برای مدیران و معلمان با توجه به فرهنگ و سنت و نیاز روز جامعه و دورنمایی از آینده طراحی و برنامه ریزی نمایند. متاسفانه ساختار فعلی شکست خورده است و شاهد شکست آن هستیم.

  12. کاربر سوخت جت lida می‌گوید

    .درود و احوالتون خوش / جهان و ایران بیشتر از هرچیزی به آگاهی و عشق و شادی نیاز داره جایی که این سه با هم جمع شود بودن احساس می شود و تازه انسان متولد خواهد شد ..همه ما می دونیم چه جاهایی در زندگی واقعا یاد گرفتیم جایی که مشتاق یاد گرفتن چیزی بودیم مرز ها و محدودیت و سن وسال و بهانه ها دیگه کنار رفت .. یادگیری اصل مقدسی که پایانی ندارد چون انسان قبل از هرچیزی باید در مورد خود بداند و خود را بشناسد که قبل ان باید خودش باشد یاد بگیریم خود خودخودمان باشیم بزرگان ما چون حافظ و مولانا و امیرکبیر و کوروش و .. کلاس درسی نداشتند جز زندگی با اصل خود و بعد از این یادگیری و اموزش و پیشرفت و.. معنا پیدا می کنه .. / سپاس

  13. کاربر سوخت جت 6.sf می‌گوید

    به نظرم اول باید روی رشد فکری بچه ها کار کرد تا اصلا اهمیت درس خوندن رو بدونن شیوه ی آموزشی باید طوری باشه که سره کلاس فارغ از نمره گرفتن بچه ها درس رو یاد بگیرن و بتونن از دانسته هاشون استفاده کاربردی کنن

  14. کاربر سوخت جت ضا می‌گوید

    هر کسی علاقه ای داره به رشته ای الان که به طبق نمرات رشته انتخاب میشه برامون و این باعث ترک تحصیل نوجوانان ما میشه اگه هم نمره علوم و زبان و ریاضی ات خوب نیست تجربی نمیری اما شاید یکی علاقه داشته باشه و به مورور زمان بتونه تلاش کنه

  15. کاربر سوخت جت یم می‌گوید

    مشکلی که من خودم با مدرسه پسرم دارم اینه که معلم ها حتی الفبای روانشناسی رو هم نمیدونن و اکثرا معلمهای فرمایشی هستند و اصلا این درک را ندارند که با چه گروه سنی مقابل هستند و مدام فکر میکننند مامورانی هستند که باید یک عده افراد بزه کار را تادیب کنند و به سزای اعمال نکرده شون برسانند.به نظر من مهمترین چیزی که نظام ایران لازم داره معلمانی دلسوز باسواد و شایسته است که وجدان کاری داشته باشند و امانت دار باشند.اونوقت بچه هایی شاد و با اعتماد به نفس داریم که میتوانند از دانششون بهره ببرند چون انگیزه استفاده از آن را دارند

  16. کاربر سوخت جت ddah می‌گوید

    هدف بايد از كنكور و دانشگاه رفتن دانش‌آموزان، به آماده كردن اونا براي زندگي آينده تغيير كنه. زندگي فقط كنكور نيست. مثل اين ميمونه كه ما براي مقايسه ماهي و فيل و ميمون بگيم بايد از درخت بالا برن

  17. کاربر سوخت جت a s می‌گوید

    مهم ترین موضوع در کشورهای در حال پیشرف مخصوصا ایران ایجاد شخصیت کارآفرین دانش اموزان است.
    اگر دانش اموز از سنین پایین با اگاهی از کارافرینی و ایده پردازی رشد کنه و شخصیتش شکل بگیره بعدها در مقاطع تحصیلی بالاتر مثل دانشگاه از هدف خودش کاملا اگاهه و بزرگترین دغدغه ی اون کسب علم و دانش خواهد بود چون احساس نیاز میکنه در اون شرایط، برخلاف الان و چیزی که موجوده، 80 درصد دانشجوهاي ما با این ذهنیت درس میخونن که جمعیت بالاست و اشتغال کم و بسیار نا امید، تازه به فکر میفتن که کارافرینی رو یاد بگيرن.
    ولی اگر این موضوع از قبل اموزش داده بشه مطمینن هم قوی تر خواهد بود هم جوانای ما روحیه بهتری خواهند داشت.

    ممنون بابت سایت پرمحتوا و عالی شما عزیزان.

    با تشکر

  18. کاربر سوخت جت maki می‌گوید

    مهمترین تغییر اینه که به دانش آموزان یاد بدن به همه احترام بزارن به معلم به کارکننان مدسه به همکلاسیاشون . واحد های درسی هنری مثله موسیقی اضافه بشن

  19. کاربر سوخت جت mana می‌گوید

    سیستم ما ایرانیها برپایه خرد کردن اعتماد بنفس وشخصیت بچه هست، میخوان بچه رو توسط کتک و رام کردن تحت تسلط بگیرن،در ایران دروسی داریم که به هیچ وجه بدرد زندگی و علم و صنعت و شخصیت نمیخوره، اصلا بخوام تمام ایرادها رو بگم اینجا جا نمیشه، معلمهایی درس میدن که خودشون احتیاج به تعلیم و تربیت دارن،فکر میکنن بچه خوب کسیه که همش بگه چشم و توی کلاس بدون حرف و منظم جیکش در نیاد و…. و ….

  20. کاربر سوخت جت shop می‌گوید

    درس های بدون کاربرد و بی استفاده حذف و سیستم به سمت کاربردی شدن پیش برود مثلا انگلیسی رو بعد از 700 ساعت اموزش حداقل بااید بلد باشیم تو دیپلم

    1. کاربر سوخت جت ان می‌گوید

      به نکته خوبی اشاره کردید، ممنون

نظرتان را ارسال کنید

دیدگاه تان را با ما در میان بگذارید...

ما به دیدگاه شما احتیاج داریم؛ پس بیایید دیدگاه و نقطه نظرات مان را با همدیگر به اشتراک بگذاریم تا یک اجتماع موفق از افکار برنده با همدیگر بسازیم.

**‌به ازای هر یک دیدگاه سازنده، یک روز اشتراک رایگان پروژه سوخت جت دریافت کنید**